Eğer olağanüstü hal ilan edilirse ne gibi sonuçlar ortaya çıkar? Olağanüstü hal nedir ve ne anlama gelir? OHAL ne demek? Olağanüstü hal kaç ay süre ile ilan edilmeye devam edebilir? OHAL kelimesinin sözlük anlamı nedir ve hangi durumlar olağanüstü hal gerektirir? Şu anda olağanüstü hal ilan edildi mi?
Ülkemiz, 15 Temmuz 2016 gece saatlerinde darbe girişimine tanıklık etmiştir. Bu olayın ardından, Milli Güvenlik Kurumu ve Bakanlar Kurulu olağanüstü şekilde toplanmış ve OHAL kararı alınmıştır. Aynı zamanda ülkemizin yaşadığı deprem felaketinden sonra ilan edilen OHAL, Olağanüstü Hal kısaltmasıdır. OHAL ilan edildiğinde ne gibi sonuçlar ortaya çıkacak? OHAL nedir? Tüm merak ettikleriniz ve OHAL hakkında bilgi sahibi olmak için bu yazımıza göz atabilirsiniz.
İçindekiler
OHAL Ne Demek?
OHAL, devlet ve hükümetin normal olarak kullanabileceği yetkiler ve hukuki dayanaklar büyük güçlere karşı yetersiz kaldığı durumlarda uygulanabilecek olağanüstü idari yollarından biridir. Kamu düzenini bozan şiddet olayları, ağır ekonomik krizler, afetler, tehlikeli salgın hastalıklar gibi durumlarla karşılaşıldığında, olağanüstü hal uygulamasına gitmek mümkündür.
1982 Anayasası, olağanüstü idari yolları iki ana başlık altında toplamıştır: sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halindeki olağanüstü haller. Sıkıyönetim durumunda, askeri güçler ve otoriteler sivil güçlere göre yer alırken, olağanüstü hal uygulamasında yetkiler sivil makamların elinde kalır. Olağanüstü Hal uygulaması, Bakanlar Kurulu tarafından ülkenin tamamında ya da bir bölgesinde yürürlüğe konur. Bu uygulama, toplamda 6 ayı geçmemek şartıyla alınabilir ve TBMM tarafından onaylanması gerekir. Bakanlar Kurulu, OHAL süresini dört ayı aşmamak kaydıyla uzatabilir veya kaldırabilir. Sebepleri, bölgesi ve süresi, Türkiye Radyo ve Televizyonu veya Bakanlar Kurulu tarafından gerektiğinde diğer yollarla ilan edilir.
OHAL Ne Kadar Süre İlan Edildi?
OHAL, ülkenin tamamında ya da bir bölümünde en fazla 6 ay süre ile ilan edilir. Başkan ve Cumhurbaşkanı tarafından Bakanlar Kurulu’nun onayı ile kabul edilen OHAL kararı, TBMM tarafından incelenir ve onay ya da süre değişikliği yapılabilir. Darbe girişimi sonrası, hükümet personel geliştirme çalışmalarının kolaylaşması amacı ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından, Bakanlar Kurulu tarafından yapılan açıklamadan sonra 3 ay süreli OHAL ilan edilmiştir.
Olağanüstü Hal İlan Edilirse Ne Olur?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 3 ay süreli OHAL ilan edildi. OHAL’in uygulanması sonrasında nelerin değişebileceği ve hangi haklara sahip olunabileceği konusunda bilgi verildi. OHAL’in amacı, güvenliği, düzeni ve şiddet olaylarının önlenmesini sağlamaktır ve bu amaç doğrultusunda 9. Maddede belirtilen tedbirlere ek olarak diğer tedbirler de alınabilir.
OHAL döneminde, aşağıdaki tedbirler de uygulanabilir:
- Sokaklara çıkışların sınırlanması veya yasaklanması
- Belirli alanlarda veya belirli saatlerde kişilerin dolaşması, toplanması ve araçların hareketlerinin yasaklanması
- Kişilerin üstü, araçları veya eşyalarının aranması ve bulunacak suç eşyalarının delil niteliği taşıyanlarına el konması
- Olağanüstü hal ilan edilen bölgede bulunan kişilerden kimlik belirleyici bir belge taşıma mecburiyeti konması
- Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılması, çoğaltılması, yayımlanması ve dağıtılmasının izne bağlanması veya yasaklanması
- Söz, yazı, resim, film, plak, ses ve görüntü gibi her türlü yayımın kontrol edilmesi ve gerekirse yasaklanması
- Hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşlara ve bankalara özel koruma tedbirlerinin aldırılması veya artırılması
- Her türlü sahne oyunu veya filmin denetlenmesi ve gerektiğinde durdurulması veya yasaklanması
- Ruhsatları bulunsa da bile her çeşit silahın taşınmasının ve naklinin yasaklanması
- Her türlü cephaneler, bombalar, tahrip maddeleri, patlayıcı maddeler, radyoaktif maddeler, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer zehirlerin, boğucu gazlar veya benzeri maddelerin bulundurulmasının, hazırlanmasının, yapılmasının veya naklinin izne bağlanması veya yasaklanması
- Kamu düzenini bozabileceği düşünülen kişilerin bölgeye girişlerinin yasaklanması
- Güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin bulunduğu alanlara giriş ve çıkışın düzenlenmesi, kayıtlanması veya yasaklanması
- Kişilerin bölgeye girişlerini yasaklamak, kamu düzenini bozma riski bulunuyor Bölgenin güvenliği için önemli tesis veya kuruluşlara giriş ve çıkışı yönetmek, kaydetmek veya yasaklamak
- Toplantı ve gösterilerin yapılmasını yasaklamak, ertelemek, izne tabi kılmak veya yer ve zamanı belirlemek, gözetmek ve dağıtmak gerekiyorsa dağıtmak
- İşçilerin çıkarılması işverenin durumunu da dikkate alarak üç aylık bir süreyi geçmemek kaydıyla izne tabi veya ertelemek
- Dernek faaliyetlerini ayrı ayrı karar vermek ve üç ayı aşmamak kaydıyla durdurmak.
Olağanüstü hal durumlarında kanun kurumları arasındaki iletişim başkanlık tarafından yapılır veya başkan tarafından atanacak bakanlık tarafından sağlanır. Bu sebeple olağanüstü hal koşullarındaki konuların takibi için bakanlıklardan temsilcilerden oluşan bir Koordinasyon Kurulu kurulur. Olağanüstü hal uygulamalarının görev ve sorumluluğu bölge veya il valiliklerindedir. Eğer bir bölge valisinin sorumlu olduğu birden fazla il olağanüstü hal durumunda ise, bölge valisi sorumlu ve yetkilidir.
1983 yılında yürürlüğe giren 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu‘nun 8. Maddesi gereği, afet veya salgın hastalıkları sebebiyle Olağanüstü Hal ilan edilen bölgelerde, valiler ve kaymakamlar 18 ila 60 yaş arasındaki erkekler için çalışma yükümlülüğü veya nakit ve mal yükümlülüğü belirleyebilir. Ekonomik kriz sonucu OHAL ilan edilmişse, Bakanlar Kurulu çalışma ve ekonomi konularında her türlü tedbir alabilme ve yükümlülük belirleme yetkisi kazanır. Şiddet olaylarının yol açtığı olağanüstü hal durumunda, yönetim komutanı gibi geniş yetkiler idari organlar tarafından kullanılabilir.
