Seçimlerde oy kullanma sürecinde yer alan bir görevli olan ‘sandıkta müşahit’, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından tanımlanan ve belirli görevleri olan bir kişidir. Müşahitler, seçimlerde oy verme işlemlerini denetlemek, hile veya usulsüzlükleri önlemek ve adil bir seçim süreci sağlamak için sandık başında bulunurlar.
Seçimler, oy kullanarak bir seçim yapma işlemidir ve ülkemizde demokrasinin bir gereği olarak, bizi yönetecek kişileri belirlemek için belirli aralıklarla düzenlenir. Sorunsuz bir seçim süreci için, birçok kişi seçimlerde görev almaktadır. Bu görevlilerden biri de müşahitlerdir. Peki, müşahitler kimdir?
İçindekiler
Müşahit nedir, ne demektir, kimdir, kime denir?
Seçim günü, sandık kurulunun toplanmasıyla birlikte başlayan süreçten itibaren oy verme, sayma, döküm, tasnif ve tutanak tutma gibi tüm aşamaları izleyen ve denetleyen kişilere müşahit denir. Müşahitler, sandık kurulunun görevlerini yasalara uygun, şeffaf ve tarafsız bir şekilde yerine getirdiğini gözetler. Aynı zamanda uyarılarda bulunabilir, şikayet ve itiraz hakkına sahiptirler. Genellikle sandık başlarında bulunan ve gözlemci olarak da bilinen müşahitler, her seçimde yoğun bir şekilde görev alır ve oyların teslim edilmesine kadar usulsüzlük olmamasını sağlamak için çalışırlar. Peki, müşahitler tam olarak neler yapar?
Müşahit ne iş yapar, görevleri nelerdir?
Müşahitler, yasalar tarafından belirlenmiş görevlere sahip olan sandık gözlemcileridir. Seçimin adil, hilesiz ve sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak için müşahitlere büyük sorumluluklar düşmektedir. İşte müşahitlerin görevleri:
- Seçim ve sayım sürecini gözlemlemek: Müşahitler, oy verme, sayım, döküm, tasnif gibi seçim süreçlerini yakından izler ve usulsüzlükler veya hile durumlarını tespit etmeye çalışır.
- Şikayet mekanizmalarını kullanmak: Gerekli durumlarda sözlü veya yazılı olarak şikayette bulunma mekanizmalarını kullanarak usulsüzlükleri yetkililere bildirirler.
- Sandık sonuç tutanağının suretini almak: Müşahitler, olası olumsuz durumlar için sandık sonuç tutanağının bir kopyasını alırlar. Bu suret, seçime katılan siyasi partilerin ve bağımsız adayların müşahitlerine verilir. Tutanağın sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra teslim edilir.
Müşahit olmak isteyen kişiler, güvenli ve adil bir seçim sürecine katkıda bulunmak için aşağıdaki adımları takip edebilirler:
- İlgili siyasi partiye veya adaya başvuruda bulunmak: Müşahit olarak görev almak isteyenler genellikle siyasi parti veya bağımsız adayların temsilcileri olarak görev alırlar. Bu nedenle, ilgili siyasi partiye veya adaya başvuruda bulunmalısınız.
- Başvurunun kabul edilmesini beklemek: Başvurunuz kabul edildiğinde, size görevli olduğunuz sandık numarası ve yer bilgisi verilecektir. Bu bilgilerle belirlenen sandıkta görevinizi yapabilirsiniz.
- Eğitim ve yönlendirmeleri takip etmek: Bazı durumlarda, müşahitlere eğitim veya yönlendirme toplantıları düzenlenebilir. Bu toplantılara katılarak, görevinizle ilgili gerekli bilgilere sahip olabilirsiniz.
Müşahit başvuruları genellikle ilgili siyasi parti veya adayın yerel teşkilatlarına yapılır. Bu nedenle, müşahit olmak isteyen kişilerin ilgili siyasi parti veya adaya başvurarak süreci takip etmeleri önemlidir.
İsteğe Bağlı Sigortalı Nasıl Olunur?
Bakıcı Sigortası Nasıl Yapılır?
Müşahit nasıl olunur?
Müşahit olabilmek için, öncelikle bir siyasi partiden müşahit belgesi almanız gerekmektedir. Ancak, müşahit olmak için o partiye üye olma zorunluluğu bulunmamaktadır. Yani, bir kişi AK Parti’den müşahit olsa bile AK Parti’ye üye olma şartı aranmaz. Seçim günü müşahit olarak görev yapabilmek için başvurduğunuz parti tarafından verilen müşahit görev belgesini yanınızda bulundurmanız önemlidir. Müşahit olarak görev yapabileceğiniz siyasi partiler arasında AKP, MHP, CHP, İyi Parti, HDP, DSP, DP, TKP, Saadet Partisi gibi partiler bulunmaktadır.
Bunun dışında, seçim güvenliği için bağımsız dernekler de bulunmaktadır. Bu derneklere başvurarak da müşahit olma hakkına sahip olabilirsiniz.
Ayrıca, bağımsız olarak da seçimleri takip etme hakkına sahipsiniz. Herhangi bir siyasi parti müşahiti olmanıza gerek yoktur. Anayasal hakkınız olarak, kendi sandığınızda gözetmenlik yapabilirsiniz. Bunun için, seçim çevresindeki ilçe seçim kurulu başkanlıklarına başvurmanız gerekmektedir.
Müşahit olabilmek için hangi yöntemi seçerseniz seçin, seçim günü görev alabilmek için yanınızda müşahit görev belgesi bulunmalıdır. Bu belge olmadan seçimlerde görev almanız mümkün değildir. Başvuru yaptığınızda, bu belgeyi temin etmeyi unutmayın.
Müşahit eğitimi
Aşağıda Oy ve Ötesi tarafından hazırlanan müşahit eğitim videosunu izleyerek, gözetmenlik yani müşahitlik hakkında kapsamlı bilgilere ulaşabilirsiniz. Bu video size detaylı bir şekilde müşahitlik süreci, görevler ve sorumluluklar hakkında bilgi verecektir.
Müşahitler nerede oy kullanırlar, oy verirler?
Müşahitlerin hangi sandıkta oy kullandıkları merak edilen sorular arasında yer almaktadır. Müşahitler, oy kullanma yetkisine sahip oldukları seçim bölgesinde, seçmen listesinde kayıtlı oldukları sandıkta oy kullanabilirler. Bu durum, müşahitlerin hangi seçim çevresinde kayıtlı olursa olsun, görev aldıkları sandıkta oy kullanabileceklerini gösterir. Seçmen kartlarını göstererek, müşahitler oy kullanma hakkını kullanabilirler.
Hangi partiler müşahit bulundurabilir?
Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, sandık başı işlemlerini izlemek amacıyla her sandıkta müşahit bulundurma hakkına sahiptirler. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenmiş bir sınırlama olmaksızın, bir sandıkta kaç müşahit olabileceği konusunda bir kısıtlama bulunmamaktadır.
Müşahit seçim görevine gitmezse ne olur, cezası nedir?
Seçim görevine katılmama durumunda, para cezası ve hapis cezası gibi yaptırımlar bulunmaktadır. Seçim günü başladıktan sonra görevlerini herhangi bir nedenle terk edenler, bu durumda 3 aydan başlayarak 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilirler. Bu hüküm, mevcut yasalara göre uygulanmaktadır.
Müşahit başvuru tarihleri ne zamandır?
Müşahitlik için başvuru tarihleri her seçimde Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenir. YSK’nın resmi adresini takip ederek bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz. YSK’nın resmi internet sitesini ziyaret ederek güncel bilgilere erişebilirsiniz.
Müşahit olma şartları nelerdir, kimler olabilir?
Sandık görevlisi olarak görev alamayan kişiler arasında, idari amirler, zabıta amirleri ve memurlar, askeri ceza kanununun üçüncü maddesinde belirtilen askeri personel, milletvekilleri ve milletvekili adayları yer almaktadır. Bunlar dışında, 18 yaşını doldurmuş her birey sandık görevlisi olarak görev alabilir.
Müşahit olmak istemiyorum, ne yapmalıyım?
Eğer müşahit olarak görevlendirildiyseniz ancak bu görevi yerine getirmek istemiyorsanız, ilçe seçim kuruluna başvurarak görevlendirmenin kaldırılmasını talep edebilirsiniz.
Bu yazımızda müşahit kavramının anlamını, müşahit başvurusunun nasıl yapıldığını, seçimlerde müşahit olmak isteyenlerin nasıl olabileceğini ve seçim sandıklarında gözetmenlik yapma isteğiyle ilgili detaylı bilgileri sunduk. Konuyla ilgili sorularınızı, sorunlarınızı veya görüşlerinizi yorum bölümünde paylaşabilirsiniz.
